Pokonać zespół stresu pourazowego
Mniej więcej jedna na dziesięć osób, które przeżyły wypadek komunikacyjny lub katastrofę naturalną, cierpi z powodu zespołu stresu pourazowego. Jeżeli przez długi czas Poszkodowany nie może sobie poradzić ze stanami lękowymi i złością, warto, by poszukał wsparcia psychologicznego.
Nie powinny one szczególnie dziwić, przecież wypadek komunikacyjny to jedno z traumatycznych wydarzeń w życiu człowieka. Wiąże się z silnym strachem o własne życie, a także poczuciem bezradności i braku wpływu na sytuację. Z chwilą przebudzenia w szpitalu po wypadku rozpoczyna się bardzo trudny okres: długotrwałego leczenia i rehabilitacji oraz budowania swojego życia na nowo. Osoba, która nagle nie może chodzić, albo w ogóle się poruszyć, musi zmierzyć się z trudnymi emocjami i nie dającym spokoju pytaniem „Dlaczego właśnie ja?” Wszystko to wywołuje potężny stres i może poważnie utrudnić powrót do normalnego funkcjonowania.
Trzy metody terapii
Najskuteczniejsza forma pomocy dla osoby cierpiącej z powodu PTSD to terapia poznawczo-behawioralna. Jest ona nastawiona na zmianę myślenia powodującego problemy oraz zmianę zachowań, które podtrzymują niepożądane objawy. Mamy więc do czynienia ze ścisłym powiązaniem zmian w sferach poznawczej i behawioralnej.
Inną możliwością pomocy jest metoda przedłużonej ekspozycji. Opiera się ona na stopniowym zaniku reakcji człowieka na bodziec o działaniu długotrwałym lub często powtarzającym się, a który nie niesie ze sobą istotnych zmian. To właśnie dzięki temu zjawisku przyzwyczajamy się do odgłosu tykania zegara we własnym domu czy pracy lodówki i w efekcie przestajemy je słyszeć. Terapia PTSD metodą przedłużonej ekspozycji polega na konfrontacji z obiektywnie bezpiecznymi, ale powodującymi olbrzymi lęk sytuacjami – po to, by przezwyciężyć nadmierne reakcje emocjonalne. Pacjent może na nowo przetworzyć traumatyczne wspomnienia, co prowadzi do redukcji objawów PTSD. Chcąc skorzystać z tej metody, należy poszukać specjalistów wśród certyfikowanych terapeutów poznawczo-behawioralnych.
Jeszcze jedną metodą leczenia stresu pourazowego jest EMDR. Nazwa pochodzi od angielskiego Eye Movement Desensitization and Reprocessing, co oznacza terapię odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych. Dzięki szybkim i powtarzającym się ruchom gałek ocznych dochodzi do zmniejszenia poziomu lęku odczuwanego przez osoby po traumie. Tłumaczy się to jako efekt bilateralnej stymulacji mózgu (czyli stymulacji obu jego półkul jednocześnie).
Podobne rezultaty można uzyskać nie tylko za pomocą ruchu gałek ocznych, ale także tappingu, czyli naprzemiennego dotykania lewej i prawej strony ciała (stukanie raz w prawe raz w lewe ramię) lub stymulacji dźwiękowej (dźwięk dociera raz do prawego, raz do lewego ucha). Należy jednak zaznaczyć, że badania przeprowadzone do tej pory nad skutecznością terapii EMDR nie dały jednoznacznej odpowiedzi, w jaki sposób działa.
Leki na całe zło?
A co z leczeniem farmakologicznym? W ten sposób również można zredukować symptomy PTSD. Zwłaszcza za pomocą leków potocznie zwanych antydepresantami. Przynoszą one zadowalające efekty w leczeniu PTSD, modyfikując biologiczne mechanizmy, którym przypisuje się powstanie objawów tego zaburzenia. Terapię lekami zaleca się w przypadku, jeśli ktoś nie chce lub nie może podjąć psychoterapii.
Brytyjska organizacja rządowa, która opracowuje wytyczne leczenia różnych zaburzeń w oparciu o wyniki badań naukowych – National Institute of Heath and Clinical Excellence – zaleca farmakoterapię jako leczenie drugiego wyboru, po zorientowanej na traumę terapii poznawczo-behawioralnej lub odwrażliwianiu za pomocą ruchów gałek ocznych. Poszkodowani, którzy chcą przezwyciężyć skutki traumy metodami farmakologicznymi, wymagają konsultacji u lekarza psychiatry.
Przygotowując tekst, skorzystaliśmy z doświadczenia i wiedzy Anny Giesko, psychologa i pedagoga z Gabinetu Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej w Białymstoku, współpracownika CPOP.
